Düzgün Biçimli Olmayan Cisimlerin Hacimlerinin Ölçülmesi

Düzgün Biçimli Olmayan Cisimlerin Hacimlerinin Ölçülmesi

 Kaşık, taş parçası, kum gibi şekli düzgün olmayan katı maddelerin hacimlerinin ölçülmesinde, cisimlerle yer değiştiren sıvının hacminin ölçülmesinden yararlanılır.

İki madde evrende aynı yeri işgal edemiyeceklerinden dolayı, bir taş parçası tamamen su dolu kaba atıldığında, sıvıda erimemek şartıyla, hacmine eşit hacimde su taşırır. Taşan suyun hacmi ölçülerek taşın hacmi bulunur.

 Tamamen dolu olmayan derceli bir kap içindeki sıvıya cisim atıldığında, cismin hacmi kadar hacimde sıvı yer değiştirir.
Cisim atılmadan önce sıvı düzeyi V1 , atıldıktan sonra sıvı düzeyi V2 düzeyine geliyorsa, cismin hacmi, eşitliğinden bulunur.
Bu hacim ölçme yöntemine sıvının yer değiştirmesi yöntemi denir. Böyle bir yöntemle düzgün geometrik biçimli cisimlerin de hacmi bulunabilir.
Eğer katı bir cisim sıvı içine atıldığında çözünü- yorsa, cismin gerçek hacmini bulamayız. Çünkü, katı cismin katı hâli ile sıvı hâlinin hacmi eşit değildir. İkinci neden ise, katı cismin içinde olabilecek hava boşluklarından dolayı eridiğinde hava, sıvıdan kabarcıklar halinde çıkar ve katı hacmi ile sıvı haldeki hacmi eşit olmaz.
Bundan dolayı düzgün biçimli olmayan cisimlerin hacmi ölçülürken sıvı içinde çözünmemesi gerekir. ÖRNEK : Hacmi V kadar olan katı bir X cismi, içerisinde 45 cm3 çizgisine kadar su bulunan dereceli kaba konulduğunda su düzeyi Şekil -2 deki gibi 70 cm3 çizgisine kadar çıkıyor. Buna göre, V kaç cm3 tür? (25 cm3 )